Σχολική Άρνηση και αντιμετώπιση

Μία από τις συχνότερες φοβίες οι οποίες παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας είναι αυτή της σχολικής φοβίας (Strauss et al., 1990). Η σχολική φοβία είναι δυνατό να εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους όπως είναι :

• «Το κλάμα του αποχωρισμού» κατά την πρώτη μέρα στο σχολείο, το οποίο αποτελεί συχνά την κυριότερη έκφανση της σχολικής φοβίας.
• Σωματικά συμπτώματα όπως είναι οι εμετοί, η ταχυκαρδία, οι πονοκέφαλοι, και οι κοιλιακοί πόνοι. Το παιδί ξυπνάει συχνά χλωμό και αισθάνεται ναυτία. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν τα Σαββατοκύριακα, τις αργίες αλλά και αμέσως μετά τη συγκατάθεση των γονιών να μην πάει στο σχολείο και να μείνει σπίτι.

Τα αίτια της εμφάνισης της σχολικής φοβίας είναι συχνά πολυπαραγοντικά ενώ μεταξύ των κυριότερων είναι (Λαζαράτου, 2001):

• Συμβάντα που αλλάζουν τις συνήθειες του παιδιού σε σχέση με το σχολείο ή προκαλούν κάποιο ψυχικό τραυματισμό όπως είναι η αλλαγή σπιτιού ή σχολείου, ο θάνατος ενός συγγενικού προσώπου ή το ατύχημα ενός μέλους της οικογένειας.
• Παρατεταμένη περίοδος αναγκαστικής απομάκρυνσης από τις σχολικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα τα παιδιά να εκδηλώνουν σχολική φοβία καθώς αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες να παρακολουθήσουν τη συνέχεια των μαθημάτων. Ο συγκεκριμένος αιτιακός παράγοντας απαντάται κατά κύριο λόγο στους καλούς μαθητές που έχουν ως στόχο τις υψηλές επιδόσεις.
• Ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά που συνθέτουν την προσωπικότητα του παιδιού.
• Στρεσσογόνοι παράγοντες που επηρεάζουν την σχολική πραγματικότητα όπως είναι για παράδειγμα τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού ή η παρουσία ενός ιδιαίτερα απαιτητικού δασκάλου, ο οποίος δημιουργεί μια στρεσογόνο ατμόσφαιρα μέσα στην τάξη.
• Η σχολική αποτυχία και οι χαμηλές επιδόσεις.
• Υψηλές προσδοκίες των γονέων, οι οποίες επιβάλλουν στο παιδί να πραγματώσει στόχους των τελευταίων, με αποτέλεσμα το παιδί να δυσκολεύεται να ισορροπήσει κάτω από το βάρος των γονεϊκών επιθυμιών.
• Οικογενειακές συγκρούσεις και η φτωχή επικοινωνία μεταξύ των συζύγων.

Οι συνέπειες της σχολικής άρνησης είναι ιδιαίτερα σημαντικές καθώς το παιδί έρχεται αντιμέτωπο με την ακαδημαϊκή αποτυχία καθώς επίσης και με την απομόνωση από την παρέα των συνομηλίκων, γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα σημαντική την εξατομικευμένη παρέμβαση αλλά και την αντιμετώπιση του προβλήματος με στοργή και κατανόηση από την πλευρά των γονέων.

Πιο συγκεκριμένα, οι τελευταίοι είναι σημαντικό να αναζητήσουν την υποστήριξη ενός ειδικού ψυχικής υγείας, ο οποίος θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν αλλά και να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα τις αντιδράσεις του παιδιού, ενώ παράλληλα θα βοηθήσει το παιδί βιώνοντας ένα κλίμα ασφάλειας να έρθει αντιμέτωπο με τα αρνητικά συναισθήματα που το κατακλύζουν (King & Bernstein, 2001).