Ομαδικά προγράμματα παρέμβασης & ανάπτυξη των παιδιών με αναπτυξιακές διαταραχές

Τα τελευταία χρόνια η ανάγκη για ενσωμάτωση, ένταξη αλλά και αποδοχή των ατόμων με αναπτυξιακές διαταραχές τόσο στη σχολική κοινότητα όσο και στην κοινωνία ευρύτερα έχει οδηγήσει προοδευτικά στη δημιουργία ολοένα και περισσότερων θεραπευτικών προγραμμάτων, τα οποία στοχεύουν στα παραπάνω

Πιο συγκεκριμένα, τα ομαδικά προγράμματα τα οποία στηρίζονται στην αξία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και συναλλαγής φαίνεται να συνδέονται με μία σειρά από πολλαπλά οφέλη για τα παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές (Bratton et al., 2005. Contugno, 2005. Κουρμούση, Κούτρας, 2011). Ειδικότερα, μέσα από την ομαδική άσκηση αλλά και το ομαδικό παιχνίδι παρατηρούνται σημαντικά πλεονεκτήματα σε μία σειρά από τομείς:

*ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ / ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Προάγεται η κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη, καθώς καλούνται μέσα από τη δραματοποίηση να αναλάβουν διαφορετικούς ρόλους υπό διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες.
Κατακτώνται βασικές κοινωνικές δεξιότητες, οι οποίες τα βοηθούν να δημιουργήσουν διαπροσωπικές σχέσεις. (π.χ μαθαίνω να χαιρετώ, να συστήνομαι, να απευθύνομαι στο φίλο μου)
Προάγονται δεξιότητες διαχείρισης των συναισθημάτων, όπως αυτό του ενθουσιασμού, του θυμού, της απογοήτευσης και της ζήλειας, γεγονός που έχει ως επακόλουθο την καλύτερη αυτορρύθμιση.
Αποκωδικοποίηση εκφράσεων του προσώπου αλλά και της στάσης του σώματος των ανθρώπων, γεγονός που συνεπάγεται την καλύτερη κατανόηση των συναισθημάτων τόσο για τους άλλους όσο και για το ίδιο.
Αναπτύσσονται στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων κατά τη διάρκεια διαφωνιών που προκύπτουν μέσα στην ομάδα.
Γίνονται κατανοητές έννοιες όπως είναι το «μοίρασμα», και η «υπομονή» (π.χ μαθαίνω να μοιράζομαι τα παιχνίδια μου – μαθαίνω να περιμένω τη σειρά μου).
Ενίσχυση πρωτοβουλιών και καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων μέσα από το ρόλο του βοηθού που πολλές φορές αναλαμβάνει το παιδί κατά τη διάρκεια των ομαδικών δραστηριοτήτων.
*ΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Αναπτύσσονται αλλά και βελτιώνονται στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων και εύρεσης λύσεων.
Αναπτύσσονται μνημονικές τεχνικές μέσα από παιχνίδια και δραστηριότητες μνήμης.
Εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο αλλά και η εκφραστική του ικανότητα.
Αναπτύσσεται η ικανότητα περιγραφής εικόνων και προσώπων (π.χ περιγράφω τα χαρακτηριστικά ενός φίλου μου ).
Ενισχύεται η κατανόηση εννοιών όπως αυτή του χρόνου, της ακολουθίας των γεγονότων καθώς επίσης και του αιτίου-αποτελέσματος μέσα από δραστηριότητες όπως είναι η ανάγνωση ιστοριών.
Αυξάνεται ο βαθμός ανταπόκρισης σε εντολές και οδηγίες γεγονός που οδηγεί σταδιακά στην τήρηση σημαντικών κοινωνικών κανόνων.
*ΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

Βελτιώνεται η λεπτή κινητικότητα (π.χ. γραφή, ζωγραφική) αλλά και η αδρή κινητικότητα (π.χ μαθαίνω να πετάω τη μπάλα σωστά, να πηδάω, να χορεύω).
Βελτιώνεται ο κινητικός συντονισμός (π.χ. μαθαίνω να χρησιμοποιώ το σώμα μου μέσα στο χώρο).
Κατακτώνται κινητικές δεξιότητες όπως είναι αυτή της ισορροπίας, του ρυθμού αλλά και του προσανατολισμού στο χώρο. (π.χ μέσα από δραστηριότητες όπως είναι ο χορός, η μίμηση κινήσεων τόσο των χεριών όσο και των ποδιών από ένα μοντέλο-πρότυπο, η χρήση στεφανιών).

• ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

Μέσα από τις κοινωνικές συνδιαλλαγές το παιδί σταδιακά αντιλαμβάνεται τη θέση του μέσα στην ομάδα, μαθαίνει τα προσωπικά του όρια (π.χ τι κάνω όταν με πειράζουν, μαθαίνω να λέω όχι) αλλά και τις προσωπικές του δυνάμεις.
Ενισχύεται το αίσθημα αυτοαποτελεσματικότητας, της πίστης δηλαδή στην ικανότητα πραγμάτωσης ενός έργου αλλά και το αίσθημα της αυτοαντίληψης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bratton S.C., Ray D., & Rhine T. (2005). The Efficacy of Play Therapy With Children: A Meta-Analytic Review of Treatment Outcomes. Professional Psychology: Research and Practice. 36, No. 4, 376–390.
Contugno Albert (2009). Group Interventions for Children with Autism Spectrum Disorders : A Focus on Social Competency and Social Skills.
Κουρμούση Ν., Κούτρας Β. (2011). Βήματα για τη ζωή. Πρόγραμμα ατομικών & κοινωνικών δεξιοτήτων για τη νηπιαγωγείο. Εκδ. Παπαζήση.